PROCEDURA NIEBIESKIEJ KARTY
Jest to procedura postępowania/interwencji obejmująca działania wielu służb w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie. Procedura ta, ma na celu zatrzymanie przemocy w rodzinie oraz pomoc w wychodzeniu z tej trudnej sytuacji. Działania te, są indywidualnie dostosowane do potrzeb danej rodziny. Warunki realizowania procedury, zadania służb oraz formularze „Niebieskich Kart” określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku. Podjęcie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę „niebieskie karty”.

O wszczęcie procedury może prosić każda osoba, która dotknięta jest przemocą w rodzinie oraz osoba, która posiada wiedzę lub jest świadkiem, że w danej rodzinie dochodzi do przemocy. UWAGA! PODJĘCIE JEJ NIE WYMAGA ZGODY OSOBY DOTKNIĘTEJ PRZEMOCĄ W RODZINIE

Należy pamiętać, że o wszczęciu  procedury ostatecznie decyduje przedstawiciel instytucji, do którego dokonujemy zgłoszenia, gdyż może mieć inny ogląd sytuacji.

Formularz Niebieskiej Karty – A wypełniają przedstawiciele następujących służb:

  • Policji
  • gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych
  • oświaty (np. nauczyciel, pedagog, dyrektor szkoły)
  • ochrony zdrowia (np. lekarz, ratownik medyczny)
  • jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (np. pracownik socjalny).

Procedurę wszczyna się poprzez wypełnienie formularza „NIEBIESKA KARTA – A” przez przedstawiciela jednej z instytucji wyżej wymienionych, który w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, powziął informację o podejrzeniu stosowania przemocy w rodzinie albo w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie. Wypełnienie formularza powinno nastąpić:

  1. w obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie
  2. w przypadku braku takiej możliwości (z uwagi na nieobecność tej osoby, stan jej zdrowia lub ze względu na zagrożenie jej życia lub zdrowia), wypełnienie formularza następuje niezwłocznie po nawiązaniu bezpośredniego kontaktu z tą osobą lub po ustaniu przyczyny uniemożliwiającej jego wypełnienie
  3. w przypadku, gdy nawiązanie kontaktu z tą osobą jest niewykonalne, wówczas wypełnienie przedmiotowego formularza następuje bez udziału tej osoby.

Kolejnym krokiem jest przekazanie formularza „NIEBIESKA KARTA -B”, który zawiera informacje o prawnych konsekwencjach stosowania przemocy oraz miejscach, gdzie można uzyskać pomoc.

UWAGA! FORMULARZA „NIEBIESKA KARTA – B”  NIE PRZEKAZUJE SIĘ: OSOBIE, WOBEC KTÓREJ ISTNIEJE PODEJRZENIE, ŻE STOSUJE PRZEMOC W RODZINIE.

Oryginał wypełnionego formularza „Niebieska Karta – A” przekazuje się niezwłocznie Przewodniczącemu Zespołu Interdyscyplinarnego z terenu miejsca zamieszkania lub pobytu osoby krzywdzonej, nie później jednak niż w terminie 7 dni od wszczęcia procedury. Kopia formularza „Niebieska Karta – A” pozostaje u wszczynającego procedurę.

W ciągu następnych 3 dni Przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego z terenu danej gminy  przekazuje formularz „Niebieska Karta – A”  członkom zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej.

Na posiedzenie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej zaprasza się osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przy czym należy podkreślić, iż nie dotyczy to dzieci,  Jeśli pomimo zaproszenia z jakiś powodów, osoba doznająca przemocy nie przyjdzie na spotkanie, sytuacja taka nie wstrzymuje dalszych prac instytucji powołanych do prowadzenia działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w danej rodzinie.

Członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej, w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, dokonują pogłębionej analizy sytuacji rodziny, wypełniają formularz „Niebieska Karta – C”, opracowują indywidualny plan pomocy dla osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta  przemocą w rodzinie w celu poprawy sytuacji życiowej tej osoby oraz jej rodziny. W zależności od jej potrzeb, proponowana jest między innymi pomoc psychologiczna, prawna, socjalna czy medyczna.

Na spotkanie zespołu lub grupy roboczej jest również wzywana osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie. Podczas spotkania jest pouczana o tym, co to jest przemoc w rodzinie oraz jakie są jej konsekwencje prawne. Ponadto jest informowana o konieczności zaprzestania zachowań przemocowych. Ma również możliwość uzyskania adresów miejsc, w których udzielana jest pomoc psychologiczna czy prowadzących programy terapeutyczne lub korekcyjno-edukacyjne. W trakcie rozmowy wypełniany jest formularz „Niebieska Karta – D”.

Jeżeli osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie nadużywa alkoholu, członkowie zespołu lub grupy roboczej kierują ją do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na terenie gminy zamieszkania.

Zespół interdyscyplinarny lub grupa robocza podejmują decyzję, jak będą składane systematyczne wizyty funkcjonariusza Policji, sprawdzające stan bezpieczeństwa osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Wszystkie działania, podejmowane w związku z realizacją procedury „Niebieskie Karty”są dokumentowane. W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa dokumenty są przekazywane organom właściwym do prowadzenia postępowania przygotowawczego.

Rozmowę z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przeprowadza się w warunkach gwarantujących swobodę wypowiedzi i poszanowanie godności tej osoby oraz zapewniających bezpieczeństwo. Spotkania z osobami, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą w rodzinie, oraz osobami, co do których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie, nie mogą być organizowane w tym samym miejscu i czasie.

W przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie wobec dziecka, czynności podejmowane i realizowane w ramach procedury, zwane dalej „działaniami” przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego (czyli osoby, która w danym momencie zajmuje się dzieckiem). Podobnie jak u ofiary dorosłej wypełnia się formularz „Niebieska Karta – A”,  a formularz „Niebieska Karta –B” przekazuje się rodzicowi, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu albo osobie, która zgłosiła podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie, z zastrzeżeniem, że nie może nią być osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie. Osobie, której przekazana kartę B, w dalszym postępowaniu jest partnerem służb w dbaniu o interesy dziecka.

Jeżeli osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie wobec dziecka, są rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni, działania z udziałem dziecka przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 k.k. (w stosunku do dzieci dotyczy to drugiego rodzica, dziadków i pełnoletniego rodzeństwa).
Działania z udziałem dziecka, powinny być prowadzone w miarę możliwości w obecności psychologa.

UWAGA! Rozporządzenie, chroniąc dzieci zastrzega też, że na posiedzenie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej nie zaprasza się dziecka a zastępuje je właśnie osoba, której przekazano formularz „Niebieskie Karty – B”.

Warto podkreślić fakt, że służby uruchamiające procedurę „Niebieskie Karty” niezależnie od konieczności przekazania sprawy do zespołu interdyscyplinarnego, są zobowiązane do prowadzenia działań zgodnych z kompetencjami danej służby, chroniących bezpieczeństwo osoby wobec której istnieje podejrzenie, że doznaje przemocy w rodzinie.

Zakończenie procedury kończy się w przypadku:
ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy albo
rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań,

O Zakończeniu procedury powiadamia się podmioty uczestniczące w procedurze po jej zakończeniu. Zakończenie procedury może nastąpić w sytuacji zgodnego oświadczenia wszystkich podmiotów uczestniczących w procedurze. Wypełniane w trakcie procedury formularze stanowią dokumentację zawierającą informacje dotyczące sytuacji osoby dotkniętej przemocą w rodzinie, jej rodziny, a także działań, do których są zobowiązani przedstawiciele służb realizujących procedurę.